ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ

  Σαν σήμερα: 29 Ιουνίου 1874 – Δημοσιεύεται το άρθρο του Χαρίλαου Τρικούπη με τίτλο «Τίς πταίει;» Το άρθρο του Τρικούπη έμεινε γνωστό στην ιστορία ως η θρυαλλίδα που πυροδότησε την έναρξη της διαδικασίας για την καθιέρωση της αρχής της δεδηλωμένης. Το  Σύνταγμα του 1864  υπήρξε ένα από τα μακροβιότερα στην ιστορία του ελληνικού κράτους,  αποτελώντας τον κορμό των μεταγενέστερων Συνταγμάτων του 1911 και του 1952 . Καθιέρωσε ως μορφή του πολιτεύματος του ελληνικού Βασιλείου τη βασιλευομένη δημοκρατία αντί της συνταγματικής μοναρχίας, η οποία είχε επιβληθεί το 1844, την περίοδο της βασιλείας του Όθωνα. Καθιέρωσε, επίσης, την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, η οποία είχε διατυπωθεί πρώτα στο επαναστατικό Σύνταγμα της Τροιζήνας το 1827, και την καθολική ψηφοφορία για την ανάδειξη της Βουλής, η οποία θα λειτουργούσε ως το λαϊκό αντιστάθμισμα στην εξουσία του μονάρχη. Κατά την πρώτη δεκαετία της βασιλείας του Γεωργίου Α΄, ενός νεαρού μονάρχη,  άπειρου στη διαχείριση των πρ...

  Λέλα Καραγιάννη: Η ηρωίδα αντιστασιακή που εναντιώθηκε στους Ναζί. Μία μοναδική περίπτωση αντιστασιακής γυναίκας, μητέρας επτά παιδιών που μετέτρεψε την οικογένειά της σε αντιστασιακή οργάνωση Κείμενο Γιάννης Θ. Διαμαντής Στις 24 Ιουνίου 1898 γεννιέται στο χωριό Λίμνη της Εύβοιας, η Ελένη Μηνοπούλου. Θα τη φώναζαν όλη Λέλα και θα έμενε στην ιστορία, με το επίθετο του άνδρα της, Καραγιάννη,  λόγω της ηρωικής της δράσης κατά τη γερμανική κατοχή . Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1944, λίγες μόλις εβδομάδες πριν την απελευθερώση της Ελλάδας από τους Ναζί, 71 αντιστασιακοί και άλλοι έλληνες κρατούμενοι εκτελούνται στο Χαϊδάρι, ανάμεσά τους και η Λέλα Καραγιάννη. Ήδη από τον Οκτώβριο του 1941, η  Λέλα Καραγιάννη  είχε ιδρύσει την αντιστασιακή οργάνωση «Μπουμπουλίνα» (το επίθετο της μητέρας της ήταν Μπούμπουλη και λέγεται ότι καταγόταν από την ιστορική οικογένεια) με βασικό στόχο, τη φυγάδευση βρετανών στρατιωτών από την κατεχόμενη Ελλάδα προς το Κάιρο, τη διενέργεια σαμποτάζ και ...

                Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα                                                Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα (1771 – 1825) Η Λασκαρίνα Μπούµπουλη (το γένος Πινότση), η γνωστή σε όλους µας «Μπουµπουλίνα», συνέδεσε το όνοµα και τη ζωή της µε την Επανάσταση του 1821. Σε έναν καθαρά ανδροκρατούµενο κόσµο, η «Μεγάλη Κυρά των Σπετσών» αποτέλεσε πηγή έµπνευσης για τους επαναστατηµένους Έλληνες, µε την αποφασιστικότητά της, τις οικονοµικές και οικογενειακές θυσίες της. Ρόλοι πολλαπλοί ενυπάρχουν στο πρόσωπό της: φιλάνθρωπη, σκληρή, πιστή, δοτική, (αν)ιδιοτελής, αγωνίστρια, διαπραγµατεύτρια, σύζυγος, χήρα, αδερφή, πολύτεκνη µητέρα, µητέρα ηρώων, µα πάνω απ’ όλα γυναίκα, ηρωίδα και η ίδια. Η Καπετάνισσα της Ελληνικής Επανάστασης θα είναι πάντοτε µια µορφή µε υψηλούς συµβολισµούς για το Έθνος, τη Γυναίκα, τον Αγώνα, την Ελευθερία. Η Λασκαρί...

              Μουσείο Ακρόπολης:                           Το «Ελληνικό θαύμα» Ένα θαυμαστό σύνολο αριστουργημάτων για ευρύστερνους ανθρώπους Βαγγέλης Στεργιόπουλος Αν το Μουσείο μου είχε να επιδείξη πέντε μόνον αριστουργήματα, θα τα εθαύμαζα βέβαια, αλλ’ αμφιβάλλω αν θα ένοιωθα ιδιαίτερα για το Μουσείο Ακροπόλεως τη συγκινημένη εκείνη λατρεία που νοιώθω τώρα. Είμαι ευτυχής που δεν είναι έτσι. Γιατί το Μουσείο του Ιερού Βράχου δεν είναι ένα κάποιο Μουσείο, έστω πλούσιο και ποικίλο και χορταστικόν ως το μπούχτισμα. Δεν ικανοποιεί —ούτε το καταδέχεται— την περιέργεια, δεν ξαφνίζει με το παράξενο, δεν ξιππάζει με το πολύτιμο υλικό, χρυσάφια και περλάντια, αλλά και δεν κουράζει με την ατέλειωτη σειρά των δευτερώτερων έργων που γεμίζουν απέραντες αίθουσες άλλων μουσείων. Είναι ένα θαυμαστό σύνολο αριστουργημάτων για ευρύστερνους ανθρώπους που αντέχουν ν’ αναπνέουν άνετα στην υψηλή ατμόσφα...

                 Το ύψωμα της Γκραμπάλας σήμερα. Αρχείο Γιώργου Κρικέλα (The Greco-Italian War 1940-1941)...                                                   ΚΑΛΠΑΚΙ 1940  Η κρίσιμη μάχη στο ύψωμα Γκραμπάλα που έκλεισε τον δρόμο για Ιωάννινα. Τα πολυβόλα πήραν φωτιά, αλλά όλα κρίθηκαν στη λόγχη... Τα χαράματα της 2ας Νοεμβρίου του 1940, ιταλικά πυροβολικά και αεροσκάφη ξεκίνησαν να βομβαρδίζουν το ύψωμα της Γκραμπάλας. Το φυσικό εμπόδιο της διάβασης του Καλπακίου και νευραλγικό σημείο της ελλην... Ο βομβαρδισμός διήρκεσε όλο το πρωί αλλά οι περισσότερες οβίδες έπεσαν μέσα στις χαράδρες, με αποτέλεσμα τα ελληνικά στρατεύματα παρέμειναν σχεδόν άθικτα. Το μεσημέρι, δύο ιταλικές φάλαγγες πεζικού ξε κίνησαν να κατευθύνονται προς τη Γκραμπάλα, με στόχο την κατάληψη του υψώματος. ...  Οι εύστοχες βολές τόσο του πυρο...

                                      ο δάσκαλος της ρητορικής Γοργίας Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Η μαγεία του λόγου της τραγωδίας (Μέρος Α’) Στο τραγικό δράμα διαμορφώνεται μια ιδιότυπη θεατρική πραγματικότητα, που παλινδρομεί ανάμεσα στο παλιό και το καινούριο, ανάμεσα στο μύθο και την ιστορία. Βαγγέλης Στεργιόπουλος Έχουμε ήδη αναφέρει, εξετάζοντας τις  διαλέκτους στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία , ότι το τραγικό δράμα είναι ένα σύνθετο είδος, όπου συγχωνεύτηκαν στοιχεία –γλωσσικά και άλλα– των δύο προγενέστερων μορφών της αρχαίας ελληνικής ποιητικής παράδοσης, του έπους και της λυρικής ποίησης. Ο λόγος της τραγωδίας ειδικότερα είναι εξόχως ετερογενής, η γλώσσα της είναι ποικιλόμορφη και πολύσημη, καθώς σε αυτή συνυπάρχουν μυθολογικά δεδομένα και παραδοσιακά στοιχεία μαζί με την προφορική διάλεκτο και τη λογοτεχνική γλώσσα της κλασικής Αθήνας. Τούτων δοθέντων, οι μεγάλοι τρ...

  Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Η μαγεία του λόγου της τραγωδίας (Μέρος Β’) Στον πασίγνωστο ορισμό της τραγωδίας που έδωσε στο σύγγραμμά του «Περί Ποιητικής», ο Αριστοτέλης προέκρινε τη θετική διάσταση του τραγικού δράματος, την καθαρτήρια δράση του. Βαγγέλης Στεργιόπουλος Έχοντας επίγνωση τού ότι η ρητορική τέχνη του, ο λόγος που καλλιεργούσε ο ίδιος, είχε μια φυσική συγγένεια με τον έμμετρο λόγο, δηλαδή την ποίηση, ο Γοργίας αναφέρει τα ακόλουθα για τη λειτουργία της τελευταίας: «την ποίησιν άπασαν και νομίζω και ονομάζω λόγον έχοντα μέτρον· ης τους ακούοντας εισήλθε και φρίκη περίφοβος και έλεος πολύδακρυς και πόθος φιλοπενθής» («θεωρώ και ονομάζω όλη την ποίηση λόγο που έχει μέτρο· όποιοι την ακούν, εισχωρεί μέσα τους φρίκη γεμάτη φόβο, οίκτος όλο δάκρυα, πόθος όλο λαχτάρα»,  Ελένης εγκώμιον , μτφρ Παύλος Καλλιγάς). Και συμπληρώνει το συλλογισμό του ως εξής: «τον αυτόν δε λόγον έχει η τε του λόγου δύναμις προς την της ψυχής τάξιν η τε των φαρμάκων τάξις προς την ...